نماد تبریز را چگونه خراب کردند؟ / ارگی که تخریبش تمامی ندارد (فیلم)
تاریخ انتشار: ۲۸ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۶۱۰۲۰۵
کیفیت پایین:
کد ویدیو دانلود فیلم اصلیکیفیت خوب:
کد ویدیو دانلود فیلم اصلیعصر ایران؛ محسن ظهوری - ارگ علیشاه نماد شهر تبریز است؛ نشانه‌ای از قدمت هنر و معماری در این خطه کهن. بنایی با بلندترین محراب جهان اسلام، به یادگار مانده از دوره ایلخانی، که به راحتی آن را نادیده گرفتند و تخریبش کردند. بخش‌های مهم این محوطه تاریخی را تخریب و به‌جایش این سازه جدید را ساختند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
«ایران به روایت آثار» مجموعه گزارشی ویدئویی است که هر هفته شنبه‌ها در عصر ایران منتشر می‌شود. قسمت چهل و سوم این مجموعه را می‌توانید روز شنبه ۴ اردیبهشت ببینید.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
در قسمت قبل منتشر شد:
ایران به روایت آثار؛ قسمت چهل‌ویکم: آرامگاه کوروش
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
داستان ارگ علیشاه که آن را ارگ تبریز نامیده‌اند، قصه پرغصه‌ای است. از زمان ساخت تا امروز بلاها بر سرش آمده؛ جنگ‌ها دیده و ویرانی‌ها از سر گذرانده. از همان زمانی که ساختنش را شروع کردند، اما خرابی نیمه‌تمامش گذاشت؛ سال ۶۹۷ خورشیدی، وقتی «تاج‌الدین علیشاه» وزیر سلطان «محمد خدابنده» تصمیم گرفت تا بزرگ‌ترین محوطه مذهبی جهان اسلام را بسازد. بنایی به تقلید از طاق کسرای ساسانیان، اما بزرگ‌تر از آن. پس معماران دست به کار ساختش شدند. شرح زیبایی این مسجد را «ابن‌بطوطه» جهانگرد مراکشی در سفرنامه‌اش داده:
«صحن آن با سنگ‌هاي مرمر فرش گرديده و ديوارها به‌وسيله كاشي پوشانده شده و جوي آبي از وسط آن مي‌گذرد و انواع درختان، موها و ياسمين درآن به‌عمل آوردند.»
برخی ارگ تبریز را ایوان جنوبی همان مسجد می‌دانند. اما اینطور نیست، تاکنون نه اثری از آن صحن مرمرین در اطرافش دیده شده و نه از کاشی‌هایی که در وصفش گفته‌اند. با کاوش‌های باستان‌شناسی که در سال ۱۳۵۰ انجام شد، بقایای آثار و نقوش یافت شده نشان داد که مسجد علیشاه در کنار این دیواره عظیم بوده. دقیقا همان‌جایی که در سال ۱۳۷۶ مصلای تبریز را رویش ساختند و باعث شدند تا شواهد به‌جای مانده از آن مسجد عظیم تاریخی برای همیشه از بین برود.
اما این دیوار با محراب بزرگش چیست؟ پژوهش‌ها نشان داده که این سازه، نه بخشی از مسجد که بازمانده مجموعه بزرگ آرامگاهی است. محوطه‌ای با مدرسه و مسجد و آرامگاه که ساختش را آغاز کردند اما با فرو ریختن سقف و مرگ علیشاه وزیر ناتمام رها شد. این واقعه را در همان دوران «حمدالله مستوفی» نقل کرده:
«خواجه تاج‌الدين عليشاه در شهر تبريز در خارج محلة نارميان مسجد جامع بزرگي ساخته از ايوان كسري به مدائن بزرگ‌تر، اما چون در عمارتش تعجيل كردند، فرود آمد.»
اما این تنها بلایی نیست که بر سرش آمد. وقتی اسفندماه سال ۱۰۱۹ خورشیدی، زلزله بزرگی تبریز را لرزاند، بخش زیادی از مسجد و محوطه آرامگاهی علیشاه هم به خاک افتاد. باقی‌مانده‌های این بنا هم سال‌ها بعد جنگ با روس‌ها را تجربه کرد؛ زمانی که عباس میرزا پسر «فتحعلی‌شاه»، تبریز را برای خط مقدم نبرد با ارتش روس آماده می‌کرد و کنار این سازه ایلخانی دیوارهایی کشید و کارگاه‌های ریخته‌گری برای ساخت سلاح ساخت. از اینجاست که این بنا ارگ نام می‌گیرد؛ قلعه‌ای با توپ‌های آماده به جنگ رویش، برای دفاع از شهر.
همین قلعه بعدها جایگاه مشروطه‌خواهان می‌شود در جنگ با استبداد محمدعلی‌شاه قاجار، و چند سال بعدش هم صحنه شکست قوای مشروطه از روس. ارتشی که سال ۱۲۹۰ تبریز را فتح و مشروطه‌خواهان را بر بالای همین ارگ به دار آویخت. آنها حصار دورتادور شهر را هم منفجر می‌کنند تا تخریب ساخت‌وسازهای عباس‌میرزا در ارگ تبریز آغاز شود.
یادگار زیبای ایلخانی، تا سال ۱۳۱۰ متروک می‌ماند و نهایتا با ثبت ملی آن امیدی تازه برای آرامشش جوانه می‌زند. اما نه، این امید هم بر باد می‌رود. ارگ به پارکی تبدیل می‌شود و همچنان شاهد تخریب بناهای دوره قاجار خود و ساخت‌وسازهای جدید است. تخریب‌هایی که بعد از انقلاب هم متوقف نمی‌شود تا بزرگ‌ترین فاجعه رخ می‌دهد؛ سال ۱۳۶۰ بقایای مسجد ایلخانی در کنار ارگ با دینامیت منفجر می‌شود و مهم‌ترین اثر یافت‌شده در این محوطه از بین می‌رود؛ کتیبه‌ای گچ‌کاری از دوره ایلخانی که به خط کوفی روی آن نوشته شده بود: «الصلوه المعراج المؤمن». حدیثی منسوب به پیامبر اسلام درباره مقام والای نماز. کتیبه‌ای که به دلیل ساخت محلی برای نماز نابودش کردند. مکانی که نهایتا سال ۱۳۷۶ آن را ساختند. سازهای به نام مصلی که روی بقایای مسجد تاریخی علیشاه می‌سازند تا همه امیدها برای به دست آوردن اطلاعات درباره آن اثر ایلخانی را از بین برود.
موضوع به همین‌جا تمام نمی‌شود؛ سال ۱۳۹۵ مدیریت مصلی تصمیم می‌گیرد که باید برای این مصلی، پارکینگی هم بسازد و با همه مخالفت‌های میراث فرهنگی، کار ساخت‌وساز را شبانه در محوطه ارگ انجام می‌دهد. تخریب‌هایی که سال ۹۶ با فشارهای زیاد کارشناسان میراث‌فرهنگی و اهالی رسانه متوقف می‌شود تا بتوان کاوش‌های تازه‌ای در محوطه آن انجام داد.
ارگ علیشاه، نماد تبریز است. نشانه‌ای زیبا و باشکوه که دردهای زیادی را از سر گذرانده و انگار قرار نیست همین باقی‌مانده‌اش هم بتواند آسوده و بی‌گزند بماند.
لینک کوتاه: asriran.com/003GbFمنبع: عصر ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۶۱۰۲۰۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عضو شورای شهر زنجان: میدان بسیج نباید حذف شود
عضو شورای شهر زنجان درباره اختلاف نظر استانداری با شهرداری درباره جانمایی المان غواص گفت: ما معتقدیم در ورودی شهر، نباید تقاطع غیرهمسطح احداث شود چراکه نماد شهری از بین می‌رود. برای حل معضل ترافیک زیرگذر احداث شود و میدان بسیج جای خود باقی بماند. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان ، 19 دی ماه سال گذشته بود که علیرضا فیروزفر شهردار زنجان اعلام کرد که المان غواصان دریادل با مصوبه شورای شهر و با 193 میلیارد ریال اعتبار در میدان بسیج نصب خواهد شد. از آنجایی که رزمندگان زنجانی به عنوان غواص در عملیات‌های مهم دفاع مقدس حضور داشتند، این شهر به نام غواصان دریادل نیز معروف شده است. نماد غواصان دریادل که قرار بود در میدان بسیج جانمایی شود یک فین غواصی بود که در آب فرو می‌رود و دارای 30 متر ارتفاع با نورپردازی منطبق با نماد بود.
همین موضوع سبب شد که دفتر فنی معاونت عمرانی استانداری زنجان به این اقدام شهرداری واکنش نشان دهد و اعلام کند که در طرح جامع شهری زنجان، میدان بسیج زنجان به عنوان تقاطع غیرهمسطح دیده شده و جانمایی المان غواص، سبب تأخیر در اجرای این پروژه خواهد شد.
با همه این تفاسیر، حدود 10 روز پیش بود که اطراف میدان بسیج (ورودی شرقی شهر زنجان) با حفاظ‌هایی پوشیده شد تا کارگاه ساخت آن برای جانمایی المان غواصان دریادل تجهیز شود؛ همین موضوع سبب افزایش تنش‌ها بین مسئولان استانی با شهرداری زنجان شد و بالاخره قرار شد اجرای این طرح تا اظهارنظر نهایی شورای ترافیک منتفی شود.
علی محمودی سرپرست معاونت امور زیربنایی و حمل و نقل شهری شهرداری زنجان هم چند روز پیش به طور رسمی اعلام کرد که طبق تصمیمات اتخاذ شده اجرای نماد المان غواصان دریادل تا اظهارنظر نهایی شورای ترافیک استان تعلیق شد.
وی گفت: نماد میدان بسیج شهر زنجان با طرح غواصان دریادل با مصوبه کمیسیون ماده پنج استان در شهریور ماه 1400 به طراحی نهایی رسید و تعویق اجرای طرح قبل از آغاز ساخت نماد و در مرحله تجهیز کارگاه از طرف معاونت عمرانی و دفتر فنی استانداری زنجان برای بررسی های ترافیکی پیشنهاد شد.
سرپرست معاونت امور زیربنایی و حمل و نقل شهری شهرداری زنجان اعلام کرد: در این راستا تجهیز کارگاه این پروژه متوقف و اجرای آن تا اظهار نظر نهایی شورای ترافیک استان تعلیق شد.
منصور مرادلو عضو شورای شهر زنجان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم گفت: وقتی پروژه‌ای در سامانه مناقصه برای انتخاب پیمانکار قرار می‌گیرد به این معنی است که اجرای پروژه هیچ مشکلی ندارد و کاملاً اسناد و مدارک آن برای اجرا آماده شده است.
وی گفت: پس بنابراین دلیلی نداشت پروژه حین انجام کار متوقف شود و از نظر شورا، شهرداری کاملاً به قوانین و مقررات عمل کرده است. البته مسئولان استانداری معتقد هستند که این طرح در شورای پنجم انجام شده و در آن زمان که مجوزهای لازم داده شده برخی ملاحضلات وجود نداشت و اکنون امکان این وجود دارد که در ورودی شرقی شهر زنجان تقاطع غیرهمسطح ایجاد شود و باید بررسی کاملی صورت گیرد.
عضو شورای شهر زنجان ادامه داد: ما معتقد هستیم در ورودی شهر، نباید تقاطع غیرهمسطح احداث شود چرا که ورودی و نماد شهری از بین می‌رود. اگر قرار باشد چاره‌ای برای حل معضل ترافیکی انجام شود نهایتاً زیرگذری احداث می‌شود و میدان بسیج باید جای خود باقی بماند.
وی گفت: با تمام این توصیفات، ما منتظر اعلام نظر فوری معاونت امور عمرانی استانداری زنجان هستیم و باید هرچه سریعتر نظر خود را اعلام کند تا در زمینه جانمایی المان غواص چاره‌ای بیندیشیم.
انتهای پیام/
تیراندازی، مراسم عروسی در ونایی بروجرد را به عزا تبدیل کرد